MNISZEK – ŻÓŁTY SKARB Z POLSKICH ŁĄK
MNISZEK –ŻÓŁTY SKARB Z POLSKICH ŁĄK
Mniszek lekarski to roślina, z którą na pewno zetknąłeś się już nieraz – występuje ona w naszym kraju bardzo powszechnie i można ją spotkać niemalże na każdej miedzy czy łące. Przyzwyczajeni do jej widoku przeważnie nie zastanawiamy się, jakie ma właściwości i jak moglibyśmy ją wykorzystać – a szkoda. Zioło to ma bardzo wszechstronne działanie i doskonały wpływ na nasz organizm. Warto wypróbować je samemu!
Mniszek lekarski należy do bylin. Inne jego nazwy to mniszek pospolity, mlecz, lwi ząb, czy też niewieścia stałość. Roślina ta występuje prawie w całej Europie oraz części Afryki i Azji. W Polsce spotkać można około dwustu gatunków tej rośliny. Jak ona wygląda? Jest bardzo charakterystyczna i prosta do rozpoznania. Najpierw wiosną mniszek wypuszcza podłużne liście o postrzępionych brzegach, które układają się w charakterystyczną rozetę. Pomiędzy nimi znajduje się łodyga zakończona intensywnie żółtym kwiatem. Kwiaty mniszka po zapyleniu zmieniają się w wyposażone w aparat lotny owoce – a więc popularne „dmuchawce”, którymi w dzieciństwie zafascynowany był chyba każdy z nas. Roślina ta w każdym stadium rozwoju jest więc trudna do przeoczenia, a przy tym bardzo łatwo dostępna. Może więc warto zapoznać się z jej pożytecznymi właściwościami i zacząć je wykorzystywać?
Zdrowotne właściwości mniszka lekarskiego
Wpływ mniszka lekarskiego na nasz organizm jest bardzo wszechstronny. Do celów leczniczych wykorzystuje się przede wszystkim jego korzeń i liście, trochę rzadziej kwiaty. Czemu zawdzięcza on swoje działanie? W różnych częściach tej rośliny zawarte są rozmaite cenne dla naszego zdrowia substancje. Korzenie mniszka są na przykład bogate w inulinę, trójterpeny, sterole roślinne oraz sole potasu. W jego liściach obecne są z kolei karotenoidy, minerały takie, jak potas, magnez czy krzem oraz witaminy C, A i z grupy B. Mniszek, ma więc działanie antybakteryjne i przeciwwirusowe, a także oczyszczające i moczopędne. Pomocny jest przy sezonowych grypach i przeziębieniu, ale można go stosować także profilaktycznie. Warto po niego sięgnąć, jeżeli cierpimy na problemy z wątrobą lub z woreczkiem żółciowym albo mamy inne kłopoty z układem trawiennym takie, jak na przykład brak apetytu lub niestrawność. Będzie też przydatny przy schorzeniach dotyczących układu moczowego oraz przy reumatyzmie lub zbyt wysokim poziomie cholesterolu. Kwiaty mlecza natomiast wpływają na uregulowanie cyklu miesiączkowego.
Sposoby przygotowania mniszka lekarskiego
Liście mniszka lekarskiego zbiera się wiosną, jeszcze zanim roślina rozkwitnie, kwiaty zaraz po tym jak się rozwiną, natomiast korzenie jesienią. Sposobów na przyrządzenie go jest naprawdę wiele. Różne jego elementy można wykorzystać zarówno w postaci świeżej, jak i ususzonej.
Ze świeżych liści mniszka warto przygotować na przykład sałatkę, do której można dodać również szpinak, szczypiorek, rzodkiewkę, rzeżuchę, jajko na twardo czy parmezan. Po ususzeniu natomiast wszystkie części tej rośliny doskonale nadadzą się do sporządzania różnego rodzaju naparów oraz nalewek. Z kwiatów najlepiej jest przygotować wino lub syrop zwany również miodem mniszkowym, który w smaku do złudzenia przypomina ten prawdziwy i również posiada wiele cennych właściwości zdrowotnych. Pomysłów na wykorzystanie mniszka może więc być naprawdę dużo i każdy na pewno znajdzie taki, który przypadnie mu do gustu.
Preparaty według dr H. Różańskiego *****
Napar: 2 łyżki ziela (liści) lub korzeni, albo 3 łyżki zmielonych kwiatów zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 100-200 ml.
Nalewka mniszkowa (mniszkówka): pół szkl. ziela (liści), korzenia lub 1 szkl. kwiatów zalać 400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3- 4 razy dz. po 5-10 ml.
Intrakt mniszkowy: pół szkl. świeżych zmielonych liści (ziela) lub korzeni, albo też 1 szkl. świeżych zmielonych kwiatów zalać 400 ml alkoholu 40-60% o temp. 70-80o C; wytrawiać 10 dni; przefiltrować. Zażywać jak nalewkę.
Sok mniszkowy: świeże umyte ziele i (lub) korzeń przepuścić przez sokowirówkę. Sok zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżeczce lub łyżce. Można go zakonserwować poprzez zalanie 40% alkoholem (100 ml soku na 100 ml alkoholu). Odrzuconą przez sokowirówkę masę można wykorzystać na macerat: pół szkl. masy roślinnej zalać 1 szkl. wody przegotowanej o temp. pokojowej; macerować 6-8 godzin, przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 100-200 ml. Większą ilość maceratu przechowywać w lodówce, nie dłużej jednak jak 5 dni.
Miód mniszkowy: na każdą łyżkę świeżego zmielonego ziela lub korzenia (może być też suche) dać 2 łyżki miodu i 10 kr. alkoholu lub gliceryny, wymieszać. Zażywać 3 razy dz. po 1 łyżce. W tej samej proporcji miesza się miód z sokiem mniszkowym. *****
Dostępny jest również w formie syropu i suszu.
K.P
Materiały zródłowe:
* Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987.
** Monika Kujawska, Łukasz Łuczaj, Joanna Sosnowska, Piotr Klepacki, Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych, Słownik Adama Fishera, Wrocław 2016.
*** Henryk Różański, https://rozanski.li/385/taraxacum-mniszek-w-fitoterapii-w-swietle-wsplczesnych-badan-mniszek-a-nowotwory-i-wirusy-czyzby-sprzyjal/
**** Szymon Syreński, Zielnik D. SymonaSyrenniusa, TOM IV (Księgi 913-1246), Kraków 1613 – Krosno 2017.
***** Henryk Różański, http://www.gramzdrowia.pl/arzt-henry-rozanski/herb/mniszek-lekarski-taraxacum-officinale-compositae.html
Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987. ** Monika Kujawska, Łukasz Łuczaj, Joanna Sosnowska, Piotr Klepacki, Rośliny w wierzeniach i zwyczajachludowych, Słownik Adama Fishera, Wrocław 2016. *** Henryk Różański, https://rozanski.li/385/taraxacum-mniszek-w-fitoterapii-w-swietle-wsplczesnych-badan-mniszek-a-nowotwory-i-wirusy-czyzby-sprzyjal/ **** Szymon Syreński, Zielnik D. SymonaSyrenniusa, TOM IV (Księgi 913-1246), Kraków 1613 – Krosno 2017. *****
Henryk Różański, http://www.gramzdrowia.pl/arzt-henry-rozanski/herb/mniszek-lekarski-taraxacum-officinale-compositae.html
